fbpx
Wikipedia

Müsavat Partiyası

Avqust 16, 2021

Müsavat Partiyası – Azərbaycanda hal-hazırda fəaliyyət göstərən ən yaşlı siyasi partiya. Əsası 1911-ci ildə İstanbulda muhacirətdə olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə əmisi oğlu Məhəmməd Əli Rəsulzadə, habelə Abbasqulu Kazımzadə və Tağı Nağıyev tərəfindən Bakıda qoyulmuşdur.

Müsavat Partiyası
Qurucu Abbasqulu Kazımzadə
Məhəmməd Əmin Rəsulzadə
Məhəmməd Əli Rəsulzadə
Tağı Nağıyev
Sədri Arif Hacılı
Sədr müavinləri Fərəc Kərimli
Nemət Kərimli
Osman Kazımov
Razim Əmiraslanlı
Səxavət Soltanlı
Quruluş tarixi 1911 və 6 noyabr 1992
Qeydiyyat tarixi 8 noyabr 1992
Birləşmə Difai Partiyası (1917)
Türk Ədəmi-Mərkəziyyət (1917)
Ana Torpaq Partiyassı (1995)
Doğru Yol Partiyası (1995)
Bölünmə Milli Konqres Partiyası (1995)
Müasir Müsavat Partiyası (2001)
Sələf Hümmət
Baş qərargah Binəqədi rayonu
İdeologiya Liberalizm
Üzv sayı 50 000 nəfər
Kabinetdə
0 / 35
Parlamentdə
0 / 125
Bələdiyyədə
0 / 15.156
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Müsavat ərəb sözüdür və Azərbaycan dilinə bərabərlik kimi tərcümə olunur.

Mündəricat

Erkən dövr

"Türk Ədəmi-mərkəziyyət firqəsi Müsavat"ın bayrağı

Müsavat Partiyası 1911-ci ildə Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin İstanbuldan göndərdiyi təlimata əsasən Abbasqulu Kazımzadə, Məhəmməd Əli Rəsulzadə və Tağı Nağıyev (qısaca bir neçə keçmiş Hümmət Partiyası üzvü) tərəfindən yaradılmışdır. 1911-ci ildə əsası qoyulandan 1917-ci ildə Fevral inqilabına qədər Müsavat Partiyası gizli olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Bu ilk mərhələdə Müsavat Rusiya İmperiyasında və Yaxın Şərqdə yaşayan müsəlman və türk-dilli millətləri milli azadlıq və demokratik müxtariyyət idealları ətrafında birləşdirməyə çalışmışdır.

Müsavat Partiyasının ilk proqramı 9 maddədən ibarət olub, İslami xarakter daşıyıb. 1913-cü ildən, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Bakıya qayıtdıqdan sonra Müsavat Partiyasının proqramı təkmilləşdirilib, Türkçülük fikirləri ilə dolğunlaşdırılıb. 1915-ci ilin oktyabr ayında Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin redaktorluğu ilə nəşrə başlayan "Açıq söz" qəzeti həm də Müsavat Partiyasının orqanı kimi çap olunub. Qəzet mətbuat tariximizdə "Türk ədəbi dili ilə" çap olunan ilk mətbu orqandır.

Müsavatın islamçı ideologiyası ətrafında qurulmasına və onun rəhbəri olan M.Ə. Rəsulzadənin türkçülük düşüncələrinə rəğbət bəsləməsinə baxmayaraq, Birinci dünya müharibəsinin ilk illərində Müsavat Partiyası Çar rejimini dəstəkləmişdir.

Müsavat Partiyasının I qurultayı

1917-ci il iyunun 17-də müsavatçılar, Difai Partiyası Gəncə Milli Komitəsinin aparıcı şəxsləri Nəsib bəy Yusifbəylinin, Həsən bəy Ağayevin, Şəfi bəy Rüstəmbəylinin, Xasməmmədli və Şeyxzamanlı qardaşlarının yaratdıqları Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Firqəsi ilə birləşərək "Türk Ədəmi-mərkəziyyət Firqəsi Müsavat"ın əsasını qoymuşlar. Birləşmiş partiyanın gərərgahı 1918-ci il Bakıda baş verən qanlı mart hadisələrinədək bu şəhərdə yerlməşmişdir.

Müsavatın ilk qurultayı 1917-ci il oktyabrın 26–31-də Bakıda, "İsmailiyyə" binasında keçirilib.

125 deputatlıq Zaqafqaziya Seymində Müsavat 30 deputatla təmsil olunub.

1918-ci il mayın 28-də Tiflisdə Müsavat Partiyası (30 nəfər sayla) bir neçə azsaylı partiya ilə birgə Azərbaycan İstiqlalını elan etdi. 44 nəfərlik Milli Şuranın sədri vəzifəsinə M.Ə. Rəsulzadə seçildi.

1918–1920-ci illərdə dövlət quruculuğu prosesində, Parlament seçkilərində, Azərbaycanın dünya dövlətləri tərəfindən tanınmasında Müsavat Partiyasının böyük xidmətləri olub.

1919-cu ildə partiyanın ikinci qurultayı keçirilib.

Gizli fəaliyyət dövrü

Əsas məqalə: Gizli Müsavat

1920-ci ilin aprelində Azərbaycan işğal olunduqdan sonra Müsavat Partiyası gizli mübarizəyə başlayır. M.Ə. Rəsulzadənin başçılığı ilə yaranan "Gizli Müsavat" Təşkilatı – Mirzə Bala Məmmədzadə, Əbdül Vahab Yurdsevər, Məmməd Sadıq Quluzadə, Məmməd Həsən Baharlı və Cəfər Cabbarlıdan ibarət ümumi mərkəzi bir heyətlə fəaliyyətə başlayır. Mirzəbala Məmmədzadədən sonra 1923–1926-cı illərdə gizli müqavimət hərəkatının rəhbəri doktor Dadaş Həsənzadə olmuşdur. Müsavatın təşkilatçılığı ilə Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti illərində bir sıra silahlı üsyan olub.

1936-cı ilin avqustunda Müsavat Partiyasının konfransında Partiyanın "Yeni Proqram Əsasları" qəbul edilir.

Mühacirət dövrü

Gizli Müsavat təşkilatının fəalları Dadaş Həsənov (4), Əhməd Hacınski (1), İsmayıl Qasımzadə (2) və başqaları həbsxanada. 1926 il.

1920-ci ilin 27 aprelindən – Azərbaycanın işğal günündən Müsavat Partiyası gizli fəaliyyətə başladı. M.Ə. Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə Mirzə Bala Məmmədzadə, Əbdülvahab Yurdsevər, Cəfər Cabbarlı, Məmməd Sadıq Quluzadə və Məhəmməd Həsən Baharlıdan ibarət Müsavatın gizli "Ümumi Mərkəzi" yaradıldı.

"Gizli Müsavat" təşkilatı bolşevik işğalına qarşı etiraz xarakteri daşıyan bəyannamələri 28 may, 27 aprel günlərində xalq arasında yayır, milli mübarizə ruhunu ölməyə qoymurdu.

1920–1930-cu illərdə Azərbaycanda çoxlu sayda silahlı üsyanlar, kəndli qiyamları izsiz ötüşməyərək buradakı sovet hökumətini sarsıtmışdı.

Müsavat Partiyasının təbliğat işi çox güclü aparılırdı. Sovet hökumətinin Azərbaycandakı bütün işləri diqqətlə izlənilir, onların hər yalan şüarı Müsavat tərəfindən təkzib edilirdi. Orta və ali məktəblərdə güclü təbliğat işləri görülür, sovet hakimiyyətinin işğalçı məqsədi adamlara anladılırdı. Hər baxımdan güclü təbliğatçılar yetişdirmək üçün Müsavat gizli siyasi kurslar və məktəblər açırdı.

Müsavatçılara qarşı Sovet hökuməti amansız cəza sistemi tətbiq edirdi. M.Ə. Rəsulzadə bildirirdi ki, 1923-cü ilin avqustunadək iki min müsavatçı həbs edildi. Ümumilikdə isə, 1920-ci il aprelin 28-dən 1921-ci ilin avqustuna qədər Azərbaycanda 48 min adam qırmızı terrorun qurbanı olub.

Bütün bunlara baxmayaraq, müsavatçılar keçən əsrin 30-cu illərinin sonuna kimi Sovet hakimiyyətinə qarşı ölkə daxilində mübarizə aparıblar.

Yeni Proqram Əsasları

1936-cı ilin avqustunda Polşada, Varşava şəhərində Müsavat Partiyasının Konfransı keçirildi. Partiyanın rəsmi yığıncağına verilən 17 illik fasilədən sonra keçirilən bu konfransın böyük əhəmiyyəti vardı. Partiya lideri M.Ə. Rəsulzadə "Milli hərəkatda partiya fəaliyyəti" haqqında çıxış etdi. Konfransda partiyanın "Yeni Proqram Əsasları" qəbul edildi. "Yeni Proqram Əsasları"nda bir fikrə başlıca üstünlük verilirdi: Müstəqil Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətini rus istilasından qurtarmaq və onu qeydsiz-şərtsiz müstəqil bir dövlət halında yaşatmaq!

Yeni Proqram Əsasları müsavatçılığın tərifini belə müəyyənləşdirirdi: "Müsavatçılıq böyük Türk Kültürünə bağlı, milli, mədəni və insani dəyərləri mənimsəyən, hürriyyət, cumhuriyyət və istiqlal idealına sadiq Azərbaycan vətənsevərliyidir".

"Yeni Proqram Əsasları" Milli Təsanüdə cəmiyyətdə böyük ehtiyac duyulduğunu vurğulayaraq bildirirdi: "… Bu surətlə, müsavatçılıq, Milli Birlik və Təsanüdü əsas olaraq alır və hər türlü sinif və zümrə hakimiyyətini rədd edir".

II Qurultay

Müsavat Partiyasının II qurultayı

Müsavat Partiyasının II qurultayı 1919-cu ilin dekabrında keçirildi (qurultay dekabrın 2-dən 12-dək davam etmişdir). Respublikanın bütün bölgələrindən qurultayda 140 nümayəndə təmsil olunurdu. Qurultayı giriş sözü ilə M.Ə. Rəsulzadə açıb və partiyanın Mərkəzi Komitəsinin fəaliyyəti haqqında məruzə ilə çıxış edib.

II qurultayda aşağıdakı qərarlar qəbul edilib:

  1. Qafqaz konfederasiyası;
  2. Denikin təhlükəsi;
  3. Dağıstan məsələsi.

Qurultayda Partiya Proqramına baxılıb. 67 maddəlik Partiya Proqramı iki hissədən ibarət idi: Birinci hissə – Nəzəriyyə və uzaq məqsəd; İkinci hissə – Əməliyyə və yaxın məqsəd.

Proqramın birinci hissəsində göstərilirdi ki, əsas amalımız olan Azərbaycan İstiqlalını bütün namus və vicdanımızla qorumalıyıq.

Proqramın ikinci hissəsi aşağıdakı bölmələrdən ibarət idi:

  1. Şəkli idarə;
  2. Həqqi-əhliyyət;
  3. İqtisad və maliyyə işləri;
  4. Torpaq məsələsi;
  5. İşçi məsələsi;
  6. Ədliyyə məsələsi;
  7. Ruhani idarəsi məsələsi;
  8. Maarif məsələsi.

İkinci qurultayda M.Ə. Rəsulzadə yenidən Müsavat Partiyasının sədri seçilib.

Yeni dövr

1989-cu ilin oktyabrın 29-da bir qrup insan Azərbaycan Milli Demokrat Partiyası "Yeni Müsavat"ı yaradırlar.

1990-cı ilin iyunun 29-da partiya adını Azərbaycan Milli Müsavat (Xalq) Partiyası olaraq dəyişir.

1991-ci ilin iyununda Müsavatın qurultayında Nəsib Nəsibzadə Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sədri seçilir. 1992-ci ildə Müsavatın bərpa mərkəzi yaradılır. Partiyanın adı Müsavat Partiyası olaraq dəyişdirilir.

Müsavat Partiyasının III (Bərpa) Qurultayı

1992-ci ilin noyabrında Müsavat Partiyasının III Bərpa Qurultayı keçirilmiş və İsa Qəmbər Partiyanın 5-ci başqanı seçilmişdir.

2000-ci ildə AXCP daxilində bölünmə baş vermiş, partiya klassiklər və islahatçılar qanadına bölündü. Mirmahmud Mirəlioğlu liderliyində klassiklər qanadında fəaliyyət göstərən (daha sonralar özlərini Rəsulzadə-Elçibəy fraksiyası adlandıran) 22 nəfər sonralar partiyadan uzaqlaşdırılmışdı. Daha sonra Rəsulzadə-Elçibəy fraksiyası Müsavat Partiyasına müraciət edərək partiyaya qəbul olundular. Fraksiyaya Arzu Səmədbəyli, İsa Bağırov, Novella Cəfəroğlu, Oktay Qasımov, Qubad İbadoğlu, Ülvi Həkimov kimi şəxslər daxil idi.

2010-cu ildə AXCP və Müsavat birləşmək qərarı almışdı. Lakin daha sonra bu birləşmə gerçəkləşmədi.

Müsavat Partiyasının VIII qurultayı

27 sentyabr 2014-cü ildə Səttar Bəhlulzadə adına Mədəniyyət Evində Müsavat Partiyasının qurultayı keçirilmişdir. Qurultay zamanı baş tutan başqanlıq seçkilərində 449 nəfər seçici, 3 namizəd iştirak etmiş və 228 səs yığan Arif Hacılı partiyanın 6-cı başqanı seçilmişdir. Digər namizədlərdən Qubad İbadoğlu 200, Tural Abbaslı isə 19 səs yığmışdır.

Müsavat Partiyasının 14 nəfərdən ibarət olan Divanı mövcuddur. Müsavat Partiyasının həmçinin Gənclər Komitəsi və Qadınlar Şurası mövcuddur.

Sıra
Vəzifə
Vəzifəli
1.
 Müsavat Partiyasının sədri Arif Hacılı
2.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü — sədr müavini Fərəc Kərimli
3.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü — sədr müavini Nemət Kərimli
4.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü — sədr müavini Osman Kazımov
5.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü — sədr müavini Razim Əmiraslanlı
6.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü — sədr müavini Səxavət Soltanlı
7.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü — İcra Aparatının rəhbəri Gülağa Aslanlı
8.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü — Məclis sədri Nüşabə Sadıqlı
9.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü Almaz Əliqızı
10.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü Fəridə Ələsgərli
11.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü Hidayət İsmayıl
12.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü Könül Alı
13.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü Mustafa Hacıbəyli
14.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü Rafiq İsmayıl
15.
 Müsavat Partiyasının Divan üzvü Yusif Tağı

Prezident

İl Namizəd Nəticələri Nəticə
Səs % Yer
1993
Mübarizə aparmadı
1998
Mübarizə aparmadı
2003
İsa Qəmbər
372 835
15.10 %
2.
Seçilmədi
2008
Mübarizə aparmadı
2013
Mübarizə aparmadı
2018
Mübarizə aparmadı

Parlament

İl Sədr Nəticələri Mövqe
Səs % Yer
1995
İsa Qəmbər
?
? %
1 / 125
?
Müxalifət
2000
İsa Qəmbər
140 546
4.80 %
2 / 125
5.
Müxalifət
2005
İsa Qəmbər
?
? %
5 / 125
?
Müxalifət
2010
İsa Qəmbər
48 942
2.02 %
0 / 125
2.
Müxalifət
2015
Arif Hacılı
24 995
0.88 %
0 / 125
6.
Müxalifət
2020
Arif Hacılı
38 814
? %
0 / 125
2.
Müxalifət

AXC dövrü

Müsavatçıların Azərbaycan hökuməti kabinələrində tutduqları vəzifələr:

Bayrağına göy qurşağı göy rəngini verdi,
Bayraqdan uca təkcə bir Allahdı, Müsavat!
İllər boyu gah meydana, gah zindana girdin,
Zalım elə bildi daha dustaqdı Müsavat!

Əsdi qara yellər başın üstündə, çox əsdi,
Kəsdi qara yellər, sənin haqq yolunu kəsdi,
Amma nə oraq biçdi səni, nə çəkic əzdi,
Sümbül kimi bir də dikəlib, qalxdı Müsavat!

Dünya bulanıb bir durulan vaxt olacaqdı,
Zalımlara divan qurulan vaxt olacaqdı,
Sənsiz bu Vətən torpağı bədbaxt olacaqdı,
Sənsən bu Vətən torpağının baxtı, Müsavat!

Bəsdir bəzədik çölləri başdaşlarımızla,
Bəsdir suladıq gülləri göz yaşlarımızla,
Dar gündə tutaq əl-ələ qardaşlarımızla,
Dərdi-qəmi boğ, gün kimi doğ, vaxtdı Müsavat!

Sözləri: Ramiz Rövşən.
Musiqisi: Cavanşir Quliyev.

Müsavatın himni 25 oktyabr 1997-ci il tarixdə partiyanın V (Proqram) Qurultayında qəbul olunub.

Müsavat Partiyasının bayrağı mavi rəngdədir. İlk dəfə 1919-cu ildə Partiyanın II qurultayında bayrağın bu rəngdə olmağı qəbul edilib. Mavi bayraq bir zamanlar Elxanilər dövründə (XIII əsrdə) Azərbaycan torpaqları üzərində dalğalanıb. Mavi bayraq həm də Elxanilərin zəfər yürüşlərini əks etdirirdi.

Partiyanın embleminin müəllifləri görkəmli rəssamlar Elçin Məmmədov və Tərlan Qorçiyevdir. Emblemdəki "Müsavat" sözünün baş hərfi olan "M" qoşa dağ şəklində təqdim olunur; arxadakı dağ qara rəngdədir. Qara dağ Türklər üçün əhəmiyyətli simvollardan biridir. Öndəki dağ isə Müsavatın simvolu olan mavi rəngdədir. "M" hərfinin strukturu, qoşa dağın görünüşü tarazlıq ideyasını ifadəli göstərir. Tarazlıq ideyasından isə Müsavatın əsas prinsiplərindən birinə – Milli Təsanüdə çıxmaq olar. Çünki Təsanüd həm də müxtəlif sosial təbəqələrin mənafelərində tarazlaşdırma nöqtələri tapmaqdır. Emblemdəki iki üçbucaqdan Platon və Fərabi kimi filosofların fəlsəfəsinə də çıxmaq olar. Bu filosoflar deyirdilər ki, bütün başqa həndəsi fiqurlar (həndəsi fiqurlara uyğun cisimlər) üçbucaqların müxtəlif birləşmələrindən törənmişdir, yəni varlıqda olanların təməli həndəsi fiqur prinsipinə uyğun gəlir

Müsavat Partiyası 2003-cü ilə kimi Azərbaycan prospekti 37 ünvanında yerləşən binada fəaliyyət göstərib. Amma 2003-cü ildə Azərbaycanda keçirilən prezident seçkilərindən sonra partiya şəhərin mərkəzindəki qərargahını itirməli oldu. Müsavat hazırda Binəqədi rayonu, Dərnəgül qəsəbəsi 3097-ci məhəllədəki 4 mərtəbəli binanın iki mərtəbəsində fəaliyyət göstərir. Bu binaya köçən zaman otaqlar normal olmadığından Müsavat rəhbərliyi bir qədər xərc çəkərək, otaqlara "əl gəzdirib" təmir işləri apardılar. Amma hazırda da qərargahın bir sıra yerləri bərbad vəziyyətdədir. Partiya hər ay kommunal xərclərlə birgə 1000 manata qədər dövlət rüsumu ödəyir

Müsavat Partiyasının Rəhbərliyi
Arif Hacılı
Səxavət Soltanlı
Ramiz Əmiraslanlı
Fərəc Kərimli
Başqan
Xarici Siyasət və
Beynəlxalq Məsələlər üzrə
başqan müavini
Başqan müavini
Təbliğat işləri üzrə
başqan müavini
  1. (ing.) Smith, Michael G. (2001). "Anatomy of a Rumour: Murder Scandal, the Musavat Party and Narratives of the Russian Revolution in Baku, 1917-1920". Journal of Contemporary History. 36 (2): 216–218. (#parameter_ignored_suggest)
  2. (ing.) Mostashari, Firouzeh (2006). . I.B.Tauris. . ISBN 1850437718.
  3. (rus.) Гусейнов, Мирза Давуд (1927). "1: Программа и тактика". Тюркская демократическая партия федералистов "Мусават" в прошлом и настоящем. Baku.
  4. . 2020-07-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi:2020-07-12.
  5. Röya Rəfiyeva (2014-09-28). (azərb.). musavat.com. İstifadə tarixi:2014-09-28.
  6. (azərb.). musavat.org.az. 2014-04-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi:2014-04-20.
  7. Elnur Məmmədli (2009-05-12). (azərb.). lent.az. İstifadə tarixi:2014-04-20.
  8. Elnur Məmmədli (2010-02-04). (azərb.). lent.az. İstifadə tarixi:2014-04-20.
Vikianbarda Müsavat Partiyası ilə əlaqəli mediafayllar var.

Müsavat Partiyası
Avqust 16, 2021
müsavat, partiyası, azərbaycanda, siyasi, partiya, azərbaycanda, hazırda, fəaliyyət, göstərən, yaşlı, siyasi, partiya, əsası, 1911, ildə, istanbulda, muhacirətdə, olan, məhəmməd, əmin, rəsulzadənin, rəhbərliyi, ilə, əmisi, oğlu, məhəmməd, əli, rəsulzadə, habel. Musavat Partiyasi Azerbaycanda siyasi partiya Dil Izle Redakte Musavat Partiyasi Azerbaycanda hal hazirda fealiyyet gosteren en yasli siyasi partiya Esasi 1911 ci ilde Istanbulda muhaciretde olan Mehemmed Emin Resulzadenin rehberliyi ile emisi oglu Mehemmed Eli Resulzade habele Abbasqulu Kazimzade ve Tagi Nagiyev terefinden Bakida qoyulmusdur Musavat PartiyasiQurucu Abbasqulu Kazimzade Mehemmed Emin Resulzade Mehemmed Eli Resulzade Tagi NagiyevSedri Arif HaciliSedr muavinleri Ferec Kerimli Nemet Kerimli Osman Kazimov Razim Emiraslanli Sexavet SoltanliQurulus tarixi 1911 ve 6 noyabr 1992Qeydiyyat tarixi 8 noyabr 1992Birlesme Difai Partiyasi 1917 Turk Edemi Merkeziyyet 1917 Ana Torpaq Partiyassi 1995 Dogru Yol Partiyasi 1995 Bolunme Milli Konqres Partiyasi 1995 Muasir Musavat Partiyasi 2001 Selef HummetBas qerargah Bineqedi rayonuIdeologiya LiberalizmUzv sayi 50 000 neferKabinetde 0 35Parlamentde 0 125Belediyyede 0 15 156 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Musavat ereb sozudur ve Azerbaycan diline beraberlik kimi tercume olunur Mundericat 1 Tarixi 1 1 Erken dovr 1 2 Gizli fealiyyet dovru 1 3 Muhaciret dovru 1 3 1 Yeni Proqram Esaslari 1 3 2 II Qurultay 1 4 Yeni dovr 2 Musavat rehberliyi 3 Neticeleri 3 1 Prezident 3 2 Parlament 4 Hokumetde ve parlamentde temsilciliyi 4 1 AXC dovru 5 Himni 6 Bayragi ve emblemi 7 Qerargahi 8 Rehberlik 9 Istinadlar 10 Hemcinin baxTarixi RedakteErken dovr Redakte Turk Edemi merkeziyyet firqesi Musavat in bayragi Musavat Partiyasi 1911 ci ilde Mehemmed Emin Resulzadenin Istanbuldan gonderdiyi telimata esasen Abbasqulu Kazimzade Mehemmed Eli Resulzade ve Tagi Nagiyev qisaca bir nece kecmis Hummet Partiyasi uzvu terefinden yaradilmisdir 1911 ci ilde esasi qoyulandan 1917 ci ilde Fevral inqilabina qeder Musavat Partiyasi gizli olaraq fealiyyet gostermisdir Bu ilk merhelede Musavat Rusiya Imperiyasinda ve Yaxin Serqde yasayan muselman ve turk dilli milletleri milli azadliq ve demokratik muxtariyyet ideallari etrafinda birlesdirmeye calismisdir 1 Musavat Partiyasinin ilk proqrami 9 maddeden ibaret olub Islami xarakter dasiyib 1913 cu ilden Mehemmed Emin Resulzade Bakiya qayitdiqdan sonra Musavat Partiyasinin proqrami tekmillesdirilib Turkculuk fikirleri ile dolgunlasdirilib 1915 ci ilin oktyabr ayinda Mehemmed Emin Resulzadenin redaktorlugu ile nesre baslayan Aciq soz qezeti hem de Musavat Partiyasinin orqani kimi cap olunub Qezet metbuat tariximizde Turk edebi dili ile cap olunan ilk metbu orqandir Musavatin islamci ideologiyasi etrafinda qurulmasina ve onun rehberi olan M E Resulzadenin turkculuk dusuncelerine regbet beslemesine baxmayaraq Birinci dunya muharibesinin ilk illerinde Musavat Partiyasi Car rejimini desteklemisdir 2 Musavat Partiyasinin I qurultayi 1917 ci il iyunun 17 de musavatcilar Difai Partiyasi Gence Milli Komitesinin aparici sexsleri Nesib bey Yusifbeylinin Hesen bey Agayevin Sefi bey Rustembeylinin Xasmemmedli ve Seyxzamanli qardaslarinin yaratdiqlari Turk Edemi Merkeziyyet Firqesi ile birleserek Turk Edemi merkeziyyet Firqesi Musavat in esasini qoymuslar 3 Birlesmis partiyanin gerergahi 1918 ci il Bakida bas veren qanli mart hadiselerinedek bu seherde yerlmesmisdir Musavatin ilk qurultayi 1917 ci il oktyabrin 26 31 de Bakida Ismailiyye binasinda kecirilib 125 deputatliq Zaqafqaziya Seyminde Musavat 30 deputatla temsil olunub 1918 ci il mayin 28 de Tiflisde Musavat Partiyasi 30 nefer sayla bir nece azsayli partiya ile birge Azerbaycan Istiqlalini elan etdi 44 neferlik Milli Suranin sedri vezifesine M E Resulzade secildi 1918 1920 ci illerde dovlet quruculugu prosesinde Parlament seckilerinde Azerbaycanin dunya dovletleri terefinden taninmasinda Musavat Partiyasinin boyuk xidmetleri olub 1919 cu ilde partiyanin ikinci qurultayi kecirilib Gizli fealiyyet dovru Redakte Esas meqale Gizli Musavat 1920 ci ilin aprelinde Azerbaycan isgal olunduqdan sonra Musavat Partiyasi gizli mubarizeye baslayir M E Resulzadenin basciligi ile yaranan Gizli Musavat Teskilati Mirze Bala Memmedzade Ebdul Vahab Yurdsever Memmed Sadiq Quluzade Memmed Hesen Baharli ve Cefer Cabbarlidan ibaret umumi merkezi bir heyetle fealiyyete baslayir Mirzebala Memmedzadeden sonra 1923 1926 ci illerde gizli muqavimet herekatinin rehberi doktor Dadas Hesenzade olmusdur Musavatin teskilatciligi ile Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti illerinde bir sira silahli usyan olub 1936 ci ilin avqustunda Musavat Partiyasinin konfransinda Partiyanin Yeni Proqram Esaslari qebul edilir Muhaciret dovru Redakte Esas meqale Musavat partiyasinin xarici burosu Gizli Musavat teskilatinin feallari Dadas Hesenov 4 Ehmed Hacinski 1 Ismayil Qasimzade 2 ve basqalari hebsxanada 1926 il 1920 ci ilin 27 aprelinden Azerbaycanin isgal gununden Musavat Partiyasi gizli fealiyyete basladi M E Resulzadenin rehberliyi ile Mirze Bala Memmedzade Ebdulvahab Yurdsever Cefer Cabbarli Memmed Sadiq Quluzade ve Mehemmed Hesen Baharlidan ibaret Musavatin gizli Umumi Merkezi yaradildi Gizli Musavat teskilati bolsevik isgalina qarsi etiraz xarakteri dasiyan beyannameleri 28 may 27 aprel gunlerinde xalq arasinda yayir milli mubarize ruhunu olmeye qoymurdu 1920 1930 cu illerde Azerbaycanda coxlu sayda silahli usyanlar kendli qiyamlari izsiz otusmeyerek buradaki sovet hokumetini sarsitmisdi Musavat Partiyasinin tebligat isi cox guclu aparilirdi Sovet hokumetinin Azerbaycandaki butun isleri diqqetle izlenilir onlarin her yalan suari Musavat terefinden tekzib edilirdi Orta ve ali mekteblerde guclu tebligat isleri gorulur sovet hakimiyyetinin isgalci meqsedi adamlara anladilirdi Her baximdan guclu tebligatcilar yetisdirmek ucun Musavat gizli siyasi kurslar ve mektebler acirdi Musavatcilara qarsi Sovet hokumeti amansiz ceza sistemi tetbiq edirdi M E Resulzade bildirirdi ki 1923 cu ilin avqustunadek iki min musavatci hebs edildi Umumilikde ise 1920 ci il aprelin 28 den 1921 ci ilin avqustuna qeder Azerbaycanda 48 min adam qirmizi terrorun qurbani olub Butun bunlara baxmayaraq musavatcilar kecen esrin 30 cu illerinin sonuna kimi Sovet hakimiyyetine qarsi olke daxilinde mubarize apariblar Yeni Proqram Esaslari Redakte 1936 ci ilin avqustunda Polsada Varsava seherinde Musavat Partiyasinin Konfransi kecirildi Partiyanin resmi yigincagina verilen 17 illik fasileden sonra kecirilen bu konfransin boyuk ehemiyyeti vardi Partiya lideri M E Resulzade Milli herekatda partiya fealiyyeti haqqinda cixis etdi Konfransda partiyanin Yeni Proqram Esaslari qebul edildi Yeni Proqram Esaslari nda bir fikre baslica ustunluk verilirdi Musteqil Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetini rus istilasindan qurtarmaq ve onu qeydsiz sertsiz musteqil bir dovlet halinda yasatmaq Yeni Proqram Esaslari musavatciligin terifini bele mueyyenlesdirirdi Musavatciliq boyuk Turk Kulturune bagli milli medeni ve insani deyerleri menimseyen hurriyyet cumhuriyyet ve istiqlal idealina sadiq Azerbaycan vetenseverliyidir Yeni Proqram Esaslari Milli Tesanude cemiyyetde boyuk ehtiyac duyuldugunu vurgulayaraq bildirirdi Bu suretle musavatciliq Milli Birlik ve Tesanudu esas olaraq alir ve her turlu sinif ve zumre hakimiyyetini redd edir II Qurultay Redakte Musavat Partiyasinin II qurultayi Musavat Partiyasinin II qurultayi 1919 cu ilin dekabrinda kecirildi qurultay dekabrin 2 den 12 dek davam etmisdir Respublikanin butun bolgelerinden qurultayda 140 numayende temsil olunurdu Qurultayi giris sozu ile M E Resulzade acib ve partiyanin Merkezi Komitesinin fealiyyeti haqqinda meruze ile cixis edib II qurultayda asagidaki qerarlar qebul edilib Qafqaz konfederasiyasi Denikin tehlukesi Dagistan meselesi Qurultayda Partiya Proqramina baxilib 67 maddelik Partiya Proqrami iki hisseden ibaret idi Birinci hisse Nezeriyye ve uzaq meqsed Ikinci hisse Emeliyye ve yaxin meqsed Proqramin birinci hissesinde gosterilirdi ki esas amalimiz olan Azerbaycan Istiqlalini butun namus ve vicdanimizla qorumaliyiq Proqramin ikinci hissesi asagidaki bolmelerden ibaret idi Sekli idare Heqqi ehliyyet Iqtisad ve maliyye isleri Torpaq meselesi Isci meselesi Edliyye meselesi Ruhani idaresi meselesi Maarif meselesi Ikinci qurultayda M E Resulzade yeniden Musavat Partiyasinin sedri secilib Yeni dovr Redakte 1989 cu ilin oktyabrin 29 da bir qrup insan Azerbaycan Milli Demokrat Partiyasi Yeni Musavat i yaradirlar 1990 ci ilin iyunun 29 da partiya adini Azerbaycan Milli Musavat Xalq Partiyasi olaraq deyisir 1991 ci ilin iyununda Musavatin qurultayinda Nesib Nesibzade Merkezi Icraiyye Komitesinin sedri secilir 1992 ci ilde Musavatin berpa merkezi yaradilir Partiyanin adi Musavat Partiyasi olaraq deyisdirilir Musavat Partiyasinin III Berpa Qurultayi 1992 ci ilin noyabrinda Musavat Partiyasinin III Berpa Qurultayi kecirilmis ve Isa Qember Partiyanin 5 ci basqani secilmisdir 2000 ci ilde AXCP daxilinde bolunme bas vermis partiya klassikler ve islahatcilar qanadina bolundu Mirmahmud Mirelioglu liderliyinde klassikler qanadinda fealiyyet gosteren daha sonralar ozlerini Resulzade Elcibey fraksiyasi adlandiran 22 nefer sonralar partiyadan uzaqlasdirilmisdi Daha sonra Resulzade Elcibey fraksiyasi Musavat Partiyasina muraciet ederek partiyaya qebul olundular Fraksiyaya Arzu Semedbeyli Isa Bagirov Novella Ceferoglu Oktay Qasimov Qubad Ibadoglu Ulvi Hekimov kimi sexsler daxil idi 2010 cu ilde AXCP ve Musavat birlesmek qerari almisdi Lakin daha sonra bu birlesme gerceklesmedi 4 Musavat Partiyasinin VIII qurultayi 27 sentyabr 2014 cu ilde Settar Behlulzade adina Medeniyyet Evinde Musavat Partiyasinin qurultayi kecirilmisdir Qurultay zamani bas tutan basqanliq seckilerinde 449 nefer secici 3 namized istirak etmis ve 228 ses yigan Arif Hacili partiyanin 6 ci basqani secilmisdir Diger namizedlerden Qubad Ibadoglu 200 Tural Abbasli ise 19 ses yigmisdir 5 Musavat rehberliyi RedakteMusavat Partiyasinin 14 neferden ibaret olan Divani movcuddur Musavat Partiyasinin hemcinin Gencler Komitesi ve Qadinlar Surasi movcuddur Sira Vezife Vezifeli1 Musavat Partiyasinin sedri Arif Hacili2 Musavat Partiyasinin Divan uzvu sedr muavini Ferec Kerimli3 Musavat Partiyasinin Divan uzvu sedr muavini Nemet Kerimli4 Musavat Partiyasinin Divan uzvu sedr muavini Osman Kazimov5 Musavat Partiyasinin Divan uzvu sedr muavini Razim Emiraslanli6 Musavat Partiyasinin Divan uzvu sedr muavini Sexavet Soltanli7 Musavat Partiyasinin Divan uzvu Icra Aparatinin rehberi Gulaga Aslanli8 Musavat Partiyasinin Divan uzvu Meclis sedri Nusabe Sadiqli9 Musavat Partiyasinin Divan uzvu Almaz Eliqizi10 Musavat Partiyasinin Divan uzvu Feride Elesgerli11 Musavat Partiyasinin Divan uzvu Hidayet Ismayil12 Musavat Partiyasinin Divan uzvu Konul Ali13 Musavat Partiyasinin Divan uzvu Mustafa Hacibeyli14 Musavat Partiyasinin Divan uzvu Rafiq Ismayil15 Musavat Partiyasinin Divan uzvu Yusif TagiNeticeleri RedaktePrezident Redakte Il Namized Neticeleri NeticeSes Yer1993 Mubarize aparmadi1998 Mubarize aparmadi2003 Isa Qember 372 835 15 10 2 Secilmedi2008 Mubarize aparmadi2013 Mubarize aparmadi2018 Mubarize aparmadi Parlament Redakte Il Sedr Neticeleri MovqeSes Yer1995 Isa Qember 1 125 Muxalifet2000 Isa Qember 140 546 4 80 2 125 5 Muxalifet2005 Isa Qember 5 125 Muxalifet2010 Isa Qember 48 942 2 02 0 125 2 Muxalifet2015 Arif Hacili 24 995 0 88 0 125 6 Muxalifet2020 Arif Hacili 38 814 0 125 2 MuxalifetHokumetde ve parlamentde temsilciliyi RedakteAXC dovru Redakte Musavatcilarin Azerbaycan hokumeti kabinelerinde tutduqlari vezifeler Birinci hokumet kabinesinde 28 05 1918 bes musavatci nazir vardi Xosrov bey Sultanov Herbi nazir Memmedhesen Hacinski Xarici Isler naziri Nesib bey Yusifbeyli Maliyye ve Xalq Maarif naziri Memmed Yusif Ceferov Ticaret ve Senaye naziri Ikinci hokumet kabinesinde 17 06 1918 07 12 1918 bes musavatci nazir Memmedhesen Hacinski Xarici Isler naziri Nesib bey Yusifbeyli Xalq Maarifi ve Dini Etiqad naziri Xosrov bey Sultanov Ekincilik naziri Musa bey Refiyev Portfelsiz nazir Xelil bey Xasmemmedov Portfelsiz nazir Ucuncu hokumet kabinesinde 26 12 1918 14 03 1919 uc musavatci nazir Xelil bey Xasmemmedov Daxili Isler naziri Nesib bey Yusifbeyli Maarif ve Dini Etiqad naziri Xosrov bey Sultanov Ekincilik naziri Dorduncu hokumet kabinesinde 14 03 1919 22 12 1919 dord musavatci nazir Nesib bey Yusifbeyli Nazirler Surasinin sedri Memmed Yusif Ceferov Xarici Isler naziri Neriman bey Nerimanbeyli Dovlet mufettisi Xelil bey Xasmemmedov Daxili Isler naziri Besinci hokumet kabinesinde 24 12 1919 01 04 1920 dord musavatci nazir Nesib bey Yusifbeyli Nazirler Surasinin sedri Memmedhesen Hacinski Daxili Isler naziri Xelil bey Xasmemmedov Edliyye naziri Musa bey Refiyev Ictimai Teminat ve Sehiyye naziri Himni RedakteBayragina goy qursagi goy rengini verdi Bayraqdan uca tekce bir Allahdi Musavat Iller boyu gah meydana gah zindana girdin Zalim ele bildi daha dustaqdi Musavat Esdi qara yeller basin ustunde cox esdi Kesdi qara yeller senin haqq yolunu kesdi Amma ne oraq bicdi seni ne cekic ezdi Sumbul kimi bir de dikelib qalxdi Musavat Dunya bulanib bir durulan vaxt olacaqdi Zalimlara divan qurulan vaxt olacaqdi Sensiz bu Veten torpagi bedbaxt olacaqdi Sensen bu Veten torpaginin baxti Musavat Besdir bezedik colleri basdaslarimizla Besdir suladiq gulleri goz yaslarimizla Dar gunde tutaq el ele qardaslarimizla Derdi qemi bog gun kimi dog vaxtdi Musavat Sozleri Ramiz Rovsen Musiqisi Cavansir Quliyev Musavatin himni 25 oktyabr 1997 ci il tarixde partiyanin V Proqram Qurultayinda qebul olunub 6 Bayragi ve emblemi RedakteMusavat Partiyasinin bayragi mavi rengdedir Ilk defe 1919 cu ilde Partiyanin II qurultayinda bayragin bu rengde olmagi qebul edilib Mavi bayraq bir zamanlar Elxaniler dovrunde XIII esrde Azerbaycan torpaqlari uzerinde dalgalanib Mavi bayraq hem de Elxanilerin zefer yuruslerini eks etdirirdi 6 7 Partiyanin embleminin muellifleri gorkemli ressamlar Elcin Memmedov ve Terlan Qorciyevdir Emblemdeki Musavat sozunun bas herfi olan M qosa dag seklinde teqdim olunur arxadaki dag qara rengdedir Qara dag Turkler ucun ehemiyyetli simvollardan biridir Ondeki dag ise Musavatin simvolu olan mavi rengdedir M herfinin strukturu qosa dagin gorunusu tarazliq ideyasini ifadeli gosterir Tarazliq ideyasindan ise Musavatin esas prinsiplerinden birine Milli Tesanude cixmaq olar Cunki Tesanud hem de muxtelif sosial tebeqelerin menafelerinde tarazlasdirma noqteleri tapmaqdir Emblemdeki iki ucbucaqdan Platon ve Ferabi kimi filosoflarin felsefesine de cixmaq olar Bu filosoflar deyirdiler ki butun basqa hendesi fiqurlar hendesi fiqurlara uygun cisimler ucbucaqlarin muxtelif birlesmelerinden torenmisdir yeni varliqda olanlarin temeli hendesi fiqur prinsipine uygun gelir Niyazi Mehdi 6 7 Qerargahi RedakteMusavat Partiyasi 2003 cu ile kimi Azerbaycan prospekti 37 unvaninda yerlesen binada fealiyyet gosterib Amma 2003 cu ilde Azerbaycanda kecirilen prezident seckilerinden sonra partiya seherin merkezindeki qerargahini itirmeli oldu Musavat hazirda Bineqedi rayonu Dernegul qesebesi 3097 ci mehelledeki 4 mertebeli binanin iki mertebesinde fealiyyet gosterir Bu binaya kocen zaman otaqlar normal olmadigindan Musavat rehberliyi bir qeder xerc cekerek otaqlara el gezdirib temir isleri apardilar Amma hazirda da qerargahin bir sira yerleri berbad veziyyetdedir Partiya her ay kommunal xerclerle birge 1000 manata qeder dovlet rusumu odeyir 8 Rehberlik RedakteIlk basqani ve qurucusu Mehemmed Emin Resulzade Ikinci basqani Mirze Bala Memmedzade Ucuncu basqani Kerim Oder Dorduncu basqani Mehemmed Azer Aran Besinci basqani Isa Qember Altinci basqani Arif Hacili Musavat Partiyasinin Rehberliyi Arif Hacili Sexavet Soltanli Ramiz Emiraslanli Ferec KerimliBasqan Xarici Siyaset ve Beynelxalq Meseleler uzre basqan muavini Basqan muavini Tebligat isleri uzre basqan muaviniIstinadlar Redakte ing Smith Michael G 2001 Anatomy of a Rumour Murder Scandal the Musavat Party and Narratives of the Russian Revolution in Baku 1917 1920 Journal of Contemporary History 36 2 216 218 parameter ignored suggest ing Mostashari Firouzeh 2006 On the Religious Frontier Tsarist Russia and Islam in the Caucasus I B Tauris 144 ISBN 1850437718 rus Gusejnov Mirza Davud 1927 1 Programma i taktika Tyurkskaya demokraticheskaya partiya federalistov Musavat v proshlom i nastoyashem Baku Arxivlenmis suret 2020 07 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 07 12 Roya Refiyeva 2014 09 28 Arif Hacili Musavat Partiyasinin yeni basqani oldu VIDEO azerb musavat com Istifade tarixi 2014 09 28 1 2 3 MUSAVAT PARTIYASININ EMBLEMI azerb musavat org az 2014 04 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 04 20 1 2 Elnur Memmedli 2009 05 12 Partiyalarin simvollari ARASDIRMA azerb lent az Istifade tarixi 2014 04 20 Elnur Memmedli 2010 02 04 Partiyalarimiz hara siginir ARASDIRMA azerb lent az Istifade tarixi 2014 04 20 Hemcinin bax RedakteMehemmed Emin Resulzade Isa Qember Vikianbarda Musavat Partiyasi ile elaqeli mediafayllar var Musavat Partiyasi Facebook sehifesi Musavat Partiyasi Twitter sehifesi Musavat Partiyasi Instagram sehifesiMenbe https az wikipedia org w index php title Musavat Partiyasi amp oldid 6099561, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.