Heydər Əliyev
Heydər Əlirza oğlu Əliyev (10 may 1923(1923-05-10),Naxçıvan –12 dekabr 2003(2003-12-12),Klivlend,Ohayo) — Azərbaycanın görkəmli siyasi və dövlət xadimi, Azərbaycan Respublikasının üçüncü Prezidenti (1993–2003), "Ulu öndər" və "Azərbaycan xalqının ümummilli lideri"Mündəricat
Heydər Əlirza oğlu Əliyev 1923-cü il mayın 10-da Azərbaycanın Naxçıvan şəhərində dəmiryolçu ailəsində dünyaya gəlmişdir. 1939-cu ildə Naxçıvan Pedaqoji Texnikumunu bitirdikdən sonra Azərbaycan Sənaye İnstitutunun memarlıq fakültəsində təhsil almışdır. Başlanan müharibə ona təhsilini başa çatdırmağa imkan verməmişdir.
Heydər Əliyev 1941–1944-cü illərdə Naxçıvan MSSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığında və Naxçıvan MSSR Xalq Komissarları Sovetində müxtəlif məsul vəzifələrdə xidmət etmiş, 1944-cü ilin mayında isə Naxçıvan Vilayət Partiya Komitəsi tərəfindən dövlət təhlükəsizliyi orqanlarına işə göndərilmişdir. O, Leninqrad (indiki Sankt-Peterburq) və Moskva şəhərlərində xüsusi ali təhsil almış, 1957-ci ildə isə Azərbaycan Dövlət Universitetinin tarix fakültəsini bitirmişdir. Dövlət təhlükəsizliyi orqanlarında iyirmi beş il (1944–1969) çalışan Heydər Əliyev 1964-ci ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsi sədrinin müavini, 1967-ci ildə isə sədri vəzifəsinə irəli çəkilmişdir. H.Əliyevə 1967-ci ildə SSRİ Nazirlər Soveti yanında Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsi tərəfindən general-mayor rütbəsi verilmişdir.
Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 1969-cu il 14 iyul tarixli plenumunda 46 yaşlı Heydər Əliyev Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi seçilərək 1982-ci ilə qədər Azərbaycan SSR-ə rəhbərlik etmişdir. Heydər Əliyevin respublikaya rəhbərlik etdiyi dövrdə (1969–1982) idarəçiliyin möhkəmlənməsi, kadrlara qarşı tələbkarlığın artırılması nəticəsində iqtisadi-sosial sahədə böyük nailiyyətlər əldə edildi. 1982-ci ilin dekabrında Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Siyasi Bürosunun üzvü seçilən Heydər Əliyev SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsinə təyin edilmiş və SSRİ-nin rəhbərlərindən biri olmuşdur.
Heydər Əliyev SSRİ Ali Sovetinin (8, 9, 10 və 11-ci çağırışlar) deputatı, 9-cu çağırış SSRİ Ali Soveti İttifaq Sovetinin sədr müavini (1974–1979), RSFSR Ali Sovetinin deputatı (XI çağırış, 1985), Azərbaycan SSR Ali Sovetinin (7, 8, 9, 10 və 12-ci çağırışlar) deputatı və Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin üzvü (8, 9 və 10-cu çağırışlar) olmuşdur.
Sov.İKP MK-nın 1987-ci il oktyabr plenumunda Heydər Əliyev Sov.İKP MK Siyasi Bürosunun üzvlüyündən və SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsindən öz ərizəsi ilə istefa verdi.
Heydər Əliyev 1990-cı ilin 20 yanvarında sovet qoşunlarının Bakıda törətdiyi qanlı faciə ilə əlaqədar ertəsi gün (21 yanvar, 1990-cı il) Azərbaycanın Moskvadakı nümayəndəliyində bəyanatla çıxış edərək, Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş cinayətin təşkilatçıları və icraçılarının cəzalandırılmasını tələb etmişdir. O, Dağlıq Qarabağda yaranmış kəskin münaqişəli vəziyyətlə bağlı SSRİ rəhbərliyinin ikiüzlü siyasətinə etiraz əlaməti olaraq, 1991-ci ilin iyulunda Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının sıralarını tərk etmişdir.
1990-cı ilin iyulunda Azərbaycana qayıdan Heydər Əliyev ilk əvvəl Bakıda, sonra isə Naxçıvanda yaşamış, həmin ildə də Azərbaycan Ali Sovetinə deputat seçilmişdir. O, 1991–1993-cü illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinin sədri, Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədr müavini olmuş, Ali Sovetin sessiyalarında fəal iştirak etmişdir. Heydər Əliyev 1992-ci ildə Yeni Azərbaycan Partiyasının Naxçıvan şəhərində keçirilmiş təsis qurultayında partiyanın sədri seçilmişdir.
Azərbaycan xalqı 1993-cü ilin may-iyununda Gəncə şəhərində Surət Hüseynovun başçılığı ilə prezident Əbülfəz Elçibəyə qarşı Gəncə qiyamı qaldırılması ilə ölkədə vətəndaş müharibəsi və müstəqilliyin itirilməsi təhlükəsi yarandıqda Heydər Əliyevin hakimiyyətə gətirilməsi ilə ayağa qalxdı, bu, əsl mənada, milli hərəkata çevrildi, Azərbaycanın o zamankı dövlət başçıları onu rəsmən Bakıya dəvət etməyə məcbur oldular. Heydər Əliyev iyunun 15-də Azərbaycan Ali Sovetinin sədri seçildi, iyunun 24-də isə Milli Məclisin qərarı ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirməyə başladı.
1993-cü il oktyabrın 3-də ümumxalq səsverməsi nəticəsində Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçildi. Onun Azərbaycan rəhbərliyinə qayıdışı ilə ölkənin ictimai-siyasi, sosial, iqtisadi, elmi-mədəni həyatında, beynəlxalq əlaqələrində dönüş yarandı, elmi əsaslara, beynəlxalq norma və prinsiplərə uyğun müstəqil dövlət quruculuğu prosesi başlandı. Azərbaycan dövlətçiliyinin mövcudluğuna böyük təhlükə olan 1994-cü il oktyabr və 1995-ci il mart dövlət çevrilişi cəhdlərinin qarşısı alındı, dövlət müstəqilliyi qorunub saxlandı, silahlı yolla hakimiyyətə gəlmək cəhdlərinə son qoyuldu.
1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda "Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda "Azəri", "Çıraq" yataqlarının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənməsi və hasil olunan neftin pay şəklində bölüşdürülməsi" haqqında dünyanın 11 ən iri neft şirkəti ilə Əsrin Müqaviləsi imzalandı.
Heydər Əliyevin prezidentliyi zamanında milli ordu quruculuğunda ciddi dəyişikliklər başladı. Təcavüzkar silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazisindəki azğınlıqlarının qarşısı alındı, qəddar düşmənə əks-zərbələr endirildi və 1994-cü ilin mayında Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində ilk mərhələ kimi cəbhə xəttində atəşkəs elan edilməsinə nail olundu.
1995-ci ilin noyabrında referendum yolu ilə Azərbaycan Respublikasının ümumbəşəri demokratik dəyərləri özündə əks etdirən Konstitusiyasının qəbul edilməsi, 1995 və 2000-ci illərdə çoxpartiyalılıq əsasında demokratik parlament seçkilərinin keçirilməsi, Konstitusiya məhkəməsinin fəaliyyətə başlaması, Azərbaycanda ölüm cəzasının ləğv olunması, "Bələdiyyə seçkiləri haqqında qanun"un və bir sıra digər qanunların qəbulu və əməli surətdə həyata keçirilməsi məhz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır.
Heydər Əliyev 1998-ci il oktyabrın 11-də xalqın yüksək siyasi fəallığı şəraitində keçirilən seçkilərdə səslərin 76,1 faizini toplayaraq yenidən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilmişdir.
Heydər Əliyev 15 may 2001-ci il tarixli fərmanı ilə EA-ya Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası statusu vermiş, beləliklə bu nəhəng elm təşkilatının Azərbaycan xalqı qarşısındakı xidmətlərini və akademik elmin ölkənin inkişafının əsas təminatçılarından olduğu faktını bir daha yüksək səviyyədə təsdiqləmişdir. Heydər Əlyevin təşəbbüsü, bilavasitə rəhbərliyi ilə 2001-ci il noyabrın 9–10-da Dünya Azərbaycanlılarının Bakıda keçirilən I qurultayı Azərbaycan diasporunun fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması və gücləndirilməsi sahəsində çox dəyərli tarixi qərarlar qəbul etmişdir.
2003-cü ilin prezident seçkilərində namizədliyinin irəli sürülməsinə razılıq vermiş Heydər Əliyev səhhətində yaranmış problemlərlə əlaqədar seçkilərdə iştirak etməkdən imtina etmiş və öz namizədliyini İlham Əliyevin xeyrinə geri götürmüşdü.
Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyev 2003-cü il dekabrın 12-də müalicə olunduğu Klivlend Klinikasında (ABŞ) vəfat etmiş, dekabrın 15-də Bakıda I Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.
SSRİ dövrü
- "1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı — 1945
- "1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı — 1945
- "Sovet Ordu və Donanmasının 30 illiyi" yubiley medalı — 1948
- "Əmək igidliyinə görə" medalı — 1949
- "Döyüş xidmətlərinə görə" medalı — 1954
- "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 40 illiyi" yubiley medalı — 1957
- II dərəcə "Nümunəvi xidmətə görə" medalı — 1959
- "DTK-nın fəxri əməkdaşı" nişanı — 1960
- "Qırmızı Ulduz" ordeni — 1962
- Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı — 1964
- I dərəcə "Nümunəvi xidmətə görə" medalı — 1964
- "1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 20 illiyi" yubiley medalı — 1965
- "Sovet milislərinin 50 illiyi" yubiley medalı — 1967
- "ÜFK-DTK-nın 50 illiyi" nişanı — 1967
- "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 50 illiyi" yubiley medalı — 1967
- "SSRİ Sərhəd Qoşunlarının 50 illiyi" yubiley nişanı — 1968
- Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı — 1970
- 5 dəfə Lenin ordeni (1971, 1973, 1976, 1979, 1983)
- "1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 30 illiyi" yubiley medalı — 1975
- "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 60 illiyi" yubiley medalı — 1978
- İki dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1979, 1983)
- "Oktyabr İnqilabı" ordeni — 1982
- Sov.İKP MK-nın "Политическое самообразование" jurnalı redaksiya heyətinin Fəxri Fərmanı — 1982
- "Kiyevin 1500 illik xatirəsinə" medalı — 1982
- "Georgi Dimitrovun anadan olmasının 100 illiyi" yubiley medalı — 1982
- Georgi Dimitrov ordeni — 1983
- "Komsomolsk-Amurun 50 illiyi" yubiley nişanı — 1984
- ÜİLKGİ MK-nın "60 il V.İ.Leninin adı ilə" fəxri nişanı — 1984
- "Qırğızıstan SSR-in və Qırğızıstan Kommunist Partiyasının 60 illiyi" xatirə medalı — 1984
- "25 il Patris Lumumba adına Xalqlar Dostluğu Universiteti" medalı — 1985
- "1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 40 illiyi" yubiley medalı — 1985
- I dərəcəli Vətən Müharibəsi Ordeni — 1985
- "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 70 illiyi" yubiley medalı — 1988
Müstəqillik dövrü
- Tbilisi Dövlət Universitetinin fəxri doktoru — 1996
- Kiyev şəhərinin fəxri qonağı — 1997
- Türkiyə-Azərbaycan Dostluğu Vəqfinin fəxri sədri — 1997
- Hyuston-Bakı Assosiasiyasının fəxri üzvü — 1997
- Amerika-Avrasiya Sənaye-Ticarət Palatasının "1997-ci ilin adamı" mükafatı — 1997
- Milli Olimpiya Komitələri Assosiasiyasının "Ləyaqət" mükafatı — 1997
- "Ankara iş qadınları" cəmiyyətinin "1997-ci ilin görkəmli dövlət adamı" mükafatı — 1997
- "Ankara iş qadınları" cəmiyyətinin "1998-ci ilin dövlət adamı" mükafatı — 1998
- "Ankara iş qadınları" cəmiyyətinin "2001-ci ilin müdrik dövlət adamı" mükafatı — 2001
- "Ankara iş qadınları" cəmiyyətinin "2002-ci ilin dövlət adamı" mükafatı — 2002
- Kırkpınar yağlı güləş yarışlarının "Baş Ağası" — 1998
- Qars şəhər bələdiyyəsinin "1997-ci ilin insan haqları" mükafatı — 1998
- Türk Sənayeçiləri və İş adamları vəqfinin "İlin dövlət adamı" mükafatı — 1998
- Türk Sənayeçiləri və İş adamları vəqfinin "İlin dövlət adamı" mükafatı — 1999
- Türk Sənayeçiləri və İş adamları vəqfinin "Üstün xidmət və başarı mükafatı" — 2002
- Türk Sənayeçiləri və İş adamları vəqfinin fəxri sədri — 2002
- Türk Dünyası Yazıçılar və Sənətçilər Vəqfinin "Türk dünyasına xidmət" mükafatı — 1998
- Türk Dünyası Yazıçılar və Sənətçilər Vəqfinin "Türk dünyasının 2001-ci il xüsusi mükafatı" — 2002
- Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin fəxri üzvü — 1998
- Rusiyanın Saratov vilayətindəki "Yurd" Cəmiyyətinin fəxri üzvü — 1998
- Türkiyə Qəzetəçilər və Yazarlar Vəqfinin "Beynəlxalq türk dünyası qohum millətlərin yaxınlaşması mükafatı" — 1998
- Türkiyə Qəzetəçilər və Yazarlar Vəqfinin "Türk dünyası qardaşlıq və dostluq mükafatı" — 2000
- Türkiyənin Bayburt diyarının "Dədə Qorqud" mükafatı — 1998
- Türkiyənin İzmir şəhərinin Qarşıyaka bələdiyyəsinin "İnsan haqları" beynəlxalq mükafatı — 1998
- Türkiyənin İpək Yolu Vaqfının fəxri üzvü və mükafatı — 1998
- Türkiyənin İpək Yolu Vaqfının 1998-ci il "Böyük lider" mükafatı və vəqfin fəxri sədri — 1999
- Türkiyənin İpək Yolu Vaqfının " 1999-cu ilin dövlət adamı" mükafatı — 2000
- Türkiyənin İpək Yolu Vaqfının "2001-ci ilin dövlət adamı" mükafatı — 2001
- Türkiyənin İpək Yolu Vaqfının "2002-ci ilin siyasət adamı" mükafatı — 2003
- Türkiyənin "Siyasət" jurnalının "İlin şərəf mükafatı" — 1998
- Türkiyənin "Siyasət" jurnalının "İlin dövlət adamı mükafatı" — 2003
- Türkiyənin Mərmərə Qrupu Strateji və Sosial Araşdırmalar Vəqfinin fəxri sədri — 1998
- Türkiyənin Mərmərə Qrupu Strateji və Sosial Araşdırmalar Vəqfinin "Günümüzün ən dözümlü adamı" mükafatı — 1999
- Türkiyənin Mərmərə Qrupu Strateji və Sosial Araşdırmalar Vəqfinin 2002-ci ilin "Baş müəllim Atatürk" mükafatı — 2002
- Beynəlxalq Bioqrafiya Mərkəzinin (İngiltərə, Kembric) "Dünyanın XX əsrdə görkəmli xadimi" mükafatı — 1999
- Azərbaycan Respublikası Əsilzadələr Məclisinin 1 nömrəli şəhadətnaməsi — 1999
- İ.Y.Yakovlev adına Ümumçuvaşiya Milli Mükafatı — 2000
- Rusiya Kinematoqrafiya Sənəti Akademiyasının "Nika" mükafatı — 2000
- Beynəlxalq Həvəskar Boks Assosiasiyasının fəxri mükafatı — 2001
- "Ruh" Azərbaycan Jurnalistləri Müdafiə Komitəsinin "Jurnalistlərin dostu" mükafatı — 2002
- "Rusiyanın Milli Şöhrəti Mərkəzi"nin "Sivilizasiyaların dialoqu" beynəlxalq Andrey Pervozvannı mükafatı — 2002
- Avrasiya teleforumunun mükafatı və diplomu — 2002
- Türkiyənin "Samanyolu" televiziya kanalının "Medianın dostu" mükafatı — 2002
- Məmməd Araz mükafatı — 2003
- Türkiyənin "Zaman" qəzetinin "Avrasiyada sülh və dialoq" beynəlxalq mükafatı — 2003
- Moskva Hüquq Akademiyasının fəxri doktoru — 1997
- İzmir şəhərindəki "Doqquz Eylül" Universitetinin fəxri doktoru — 1997
- İstanbul şəhərindəki "Fatih" Universitetinin fəxri doktoru — 1997
- Əl-Fərabi adına Qazax Milli Dövlət Universitetinin fəxri doktoru — 1997
- Daşkənd Dövlət Universitetinin fəxri doktoru — 1997
- Türkiyə Respublikasının ən yüksək mükafatı — "Dövlət nişanı" — 1997
- Ukraynanın ali mükafatı "Yaroslav Mudrı" ordeni — 1997
- İzmir şəhərindəki Egey Universitetinin fəxri doktoru — 1998
- Atatürk adına Ərzurum Universitetinin fəxri doktoru — 1998
- İsgəndərin şəhərindəki Universitetin fəxri doktoru — 1999
- İsparta Universitetinin fəxri doktoru — 1999
- Beynəlxalq Kadr Akademiyasının "Elm və təhsilin inkişafına görə" beynəlxalq ordeni — 1998
- Türkiyənin ən nüfuzlu mükafatı "Atatürk Beynəlxalq Sülh Mükafatı" — 1999
- Osmanqazi Universitetinin fəxri doktoru — 2000
- Rusiya Rəssamlıq Akademiyasının "Ləyaqət" qızıl medalı — 2000
- Ankara Universitetinin fəxri doktoru — 2001
- Beynəlxalq Mühəndislik Akademiyasının "Böyük qızıl medalı" — 2001
- Ukraynanın "Qızıl tale" Beynəlxalq Açıq Məşhurluq Reytinqinin "Qloriya Populi" qızıl ulduzu — 2001
- Rus Pravoslav Kilsəsinin (RPK) I dərəcəli "Müqəddəs mömin Moskva knyazı Daniil" ordeni — 2001
- Gürcüstanın ali mükafatı — "Qızıl runo" ordeni — 2001
- Bursa şəhərindəki Uludağ Universitetinin fəxri doktoru — 2002
- Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının fəxri akademiki — 2002
- Qars şəhərindəki Qafqaz Universitetinin fəxri doktoru — 2002
- Beynəlxalq Üzümçülük və Şərabçılıq Akademiyasının fəxri üzvü — 2002
- Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun fəxri doktoru — 2002
- Kırıkqala Universitetinin fəxri doktoru — 2003
- Rusiya Federasiyasının Təhlükəsizlik, Müdafiə və Hüquq Qaydası Problemləri Akademiyasının professoru və həqiqi üzvü, Y.V.Andropov adına mükafat — 2003
- ABŞ-ın Linkoln Universitetinin fəxri doktoru — 2003
- Ukrayna Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının fəxri doktoru — 2003
- Avropa Güləş Federasiyasının "Qızıl boyunbağı" fərqlənmə nişanı — 2002
- Beynəlxalq İhsan Doğramacı Fondunun qızıl medalı — 2002
- Fransa Respublikasının "Fəxri Legion" ordeninin Böyük Xaçı — 2003
- Rusiyanın ən yüksək mükafatı — "Müqəddəs Apostol Andrey Pervozvannı" ordeni — 2003
- Uşaq Fondları Beynəlxalq Assosiasiyasının Lev Tolstoy adına beynəlxalq qızıl medalı — 2003
- Ukraynanın mədəniyyət ictimaiyyətinin "Şərəf"' ordeni — 2003
- Ankara şəhərindəki Hacəttəpə Universitetinin fəxri doktoru — 1994
- Bakı Dövlət Universitetinin fəxri doktoru — 2000
- Moskva Dövlət Universitetinin fəxri professoru — 2002
- Texas ştatının fəxri vətəndaşı — 1997
- Türkiyənin "Nərgiz TV" kanalının 1997-ci il üçün "Dünyada ilin adamı" mükafatı — 1998
- Azərbaycanda ilin adamı mükafatı (2002, 2003)
- Şeyxülislam Ordeni — 2005 (vəfatından sonra)
Filateliyada
- Əsas məqalə: Heydər Əliyev filateliyada
- Naxçıvan şəhərində Heydər Əliyevin büstü (1983-cü il, heykəltəraş — Ömər Eldarov)
- Heydər Əliyevin heykəli (Bakı, 2005-ci il).
- Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin qəbirüstü abidəsi (Bakı, 2004-cü il)
- Misirin Qəlyubiyyə vilayətinin Qanatır şəhərində Heydər Əliyevin abidəsi və Azərbaycan-Misir dostluq parkı — 2008.
- Türkiyənin İstanbul şəhərinin Sarıyer rayonunda Heydər Əliyev parkı və heykəli — 2006.
- Serbiyanın Belqrad şəhərinin Taşmaydan parkında Heydər Əliyevin heykəli — 2011.
Heydər Əliyevin xatirəsinə memorial lövhə (Sankt-Peterburq)
Heydər Əliyevin Serbiyanın paytaxtı Belqrad şəhərinin Taşmaydan parkında heykəli.
- Əsas məqalə: "Heydər Əliyev" ordeni
"Heydər Əliyev" ordeni Azərbaycan xalqının ümummilli lideri, müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı və qurucusu Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqı və dövləti qarşısında müstəsna tarixi xidmətlərini nəzərə alaraq və onun xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə Azərbaycan Respublikasının 22 aprel 2005-ci il tarixli, 896-IIQ nömrəli Qanunu ilə təsis edilmişdir.
Azərbaycanda Heydər Əliyevin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün aşağıdakılar onun şərəfinə adlandırılmışdır:
- Heydər Əliyev Fondu
- Azərbaycan Respublikasının Heydər Əliyev Mükafatı
- Azərbaycan Respublikasının "Heydər Əliyev" ordeni
- Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbi
- Heydər Əliyev adına Beynəlxalq Hava Limanı
- Heydər Əliyev adına Bakı Dərin Özüllər Zavodu
- Bakı Neft Emalı Zavodu
- Heydər Əliyev Sarayı
- Bakı şəhərində Heydər Əliyev adına İdman Arenası
- Bakı şəhərində Heydər Əliyev prospekti
- Azərbaycanın şəhər və rayonlarında küçə və meydanlar
- Platin, qızıl və gümüş xatirə sikkələri
Xatirə sikkələri
- 2015-03-29 at the Wayback Machine
- [ölü keçid]
- AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MİLLİ MƏCLİSİ (24.06.1993). . e-qanun.az (azərb.). e-qanun.az. İstifadə tarixi:2015-03-16.[ölü keçid]
- AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MİLLİ MƏCLİSİ (15.06.1993). . e-qanun.az (azərb.). e-qanun.az. İstifadə tarixi:2015-03-16.[ölü keçid]
- AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MİLLİ MƏCLİSİ (05.11.1993). . e-qanun.az (azərb.). e-qanun.az. (#parameter_ignored)[ölü keçid]
- Mehman Şabanov (03.09.2014). . ResmiXeber.az saytı (azərb.). . 2014-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi:2015-02-09.
- Brozović D., Ladan T. — LZMK, 1999. — 9272 səh. — ISBN 978-953-6036-31-8<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P7982"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446"></a>
- — 2009.<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8349"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3407324"></a>
- — Library of Congress.<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P244"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13219454"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q131454"></a>
- . Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin saytı (azərb.). dsx.gov.az. 2015-03-15 tarixində . İstifadə tarixi:2015-03-08.
- Naxçıvan ensiklopediyası. Bakı, Elm, 2002. səh. 136.
- . Azərbaycan (qəzet) Azərbaycan qəzetinin saytı (azərb.). azerbaijan-news.az. 29.12.2012. 2017-08-03 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-09.
- (PDF). Prezident Kitabxanasının saytı (azərb.). preslib.az. 2017-05-17 tarixində (PDF). İstifadə tarixi:2015-02-09.
- Qasımlı M.C. Heydər Əliyev — istiqlala gedən yol (1969–1987-ci illər). Bakı, Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2006. səh. 68.
- . Heydər Əliyev fondunun saytı (azərb.). heydar-aliyev-foundation.org. 2015-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi:2015-02-06.
- . Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin saytı (azərb.). dmx.gov.az. 2015-04-15 tarixində . İstifadə tarixi:2015-03-01.
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. IV cild. Bakı-1980. səh. 178.
- . Heydər Əliyev Mərkəzinin saytı (azərb.). heydaraliyevcenter.az. 2018-10-13 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-25.
- Представление к присвоению воинского звания генерал-майора (SSRİ Nazirlər Soveti yanında Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin 30 oktyabr 1967-ci il, 136 №-li məxfi əmri). — AR MTN muzeyinin materialları.
- . Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin saytı (azərb.). dmx.gov.az. 2015-04-15 tarixində . İstifadə tarixi:2015-03-03.
- TARİX (qəbul imtahanlarına hazırlaşanlar, yuxarı sinif şagirdləri və müəllimlər üçün dərs vəsaiti). Bakı-2006. səh. 521.
- . Prezident Kitabxanasının saytı (azərb.). preslib.az. 2015-04-16 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-06.
- Депутаты Верховного Совета СССР. Одиннадцатый созыв. Москва-1984. стр. 18.
- Депутаты Верховного Совета РСФСР. Одиннадцатый созыв. Москва-1987. стр. 11.
- . Lent.az saytı (azərb.). news.lent.az. 10.05.2011. 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-14.
- . Milli Məclisin saytı (azərb.). meclis.gov.az. 2015-03-18 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-26.
- Qasımlı, Musa (Bakı-2006. səh. 180). (PDF). Prezident Kitabxanasının saytı (azərb.). preslib.az. 2016-03-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi:2015-02-21.
- Naxçıvan ensiklopediyası. Bakı, Elm, 2002. səh. 137.
- . Prezident.az saytı (azərb.). president.az. 2015-02-06 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-06.
- Naxçıvan ensiklopediyası. Bakı, Elm, 2002. səh. 137–138.
- Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər ƏLİYEV (07.10.1994). . e-qanun.az (azərb.). e-qanun.az. İstifadə tarixi:2015-03-16.[ölü keçid]
- Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər ƏLİYEV (15.03.1995). . e-qanun.az (azərb.). e-qanun.az. İstifadə tarixi:2015-03-16.[ölü keçid]
- Naxçıvan ensiklopediyası. Bakı, Elm, 2002. səh. 138.
- Naxçıvan ensiklopediyası. Bakı, Elm, 2002. səh. 139.
- Naxçıvan ensiklopediyası. Bakı, Elm, 2002. səh. 140.
- . President.az saytı (azərb.). president.az. 2015-03-15 tarixində . İstifadə tarixi:2015-03-09.
- (PDF). Prezident Kitabxanasının saytı (azərb.). preslib.az. 2015-10-23 tarixində (PDF). İstifadə tarixi:2015-03-09.
- . Heydər Əliyev Mərkəzinin saytı (azərb.). heydaraliyevcenter.az. 2018-10-13 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-06.
- . Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin saytı (azərb.). mns.gov.az. 2015-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi:2015-03-01.
- (PDF). Prezident Kitabxanasının saytı (azərb.). preslib.az. 2016-03-10 tarixində (PDF). İstifadə tarixi:2015-03-01.
- Архивные документы, отражающие политическую деятельность Гейдара Алиева, Документ 13. — в кн. Ирада Гусейнова. Гейдар Алиев — от политического руководителя к общенациональному лидеру. Баку, "Тахсил", 2005.
- Heydər Əliyev. Təltiflər. Bakı-2004. səh. 10.
- (PDF). Prezident Kitabxanasının saytı (azərb.). preslib.az. 2015-10-23 tarixində (PDF). İstifadə tarixi:2015-02-26.
- Ирада Гусейнова. Гейдар Алиев — от политического руководителя к общенациональному лидеру. Баку, "Тахсил", 2005. стр. 67.
- Ирада Гусейнова. Гейдар Алиев — от политического руководителя к общенациональному лидеру. Баку, "Тахсил", 2005. стр. 67–68.
- (rus). faleristu.ru. 2015-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi:2015-02-22.
- [[[:ru:Орден «Георгий Димитров»]] "Орден «Георгий Димитров»"] (#bad_url) (rus). ru.wikipedia.org. İstifadə tarixi:2015-02-22.
- (PDF). Prezident Kitabxanasının saytı (azərb.). preslib.az. 2016-03-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi:2015-03-01.
- Архивные документы, отражающие политическую деятельность Гейдара Алиева, Документ 19. — в кн. Ирада Гусейнова. Гейдар Алиев — от политического руководителя к общенациональному лидеру. Баку, "Тахсил", 2005.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- . PorttaKal.com saytı (türk). porttakal.com. 26.11.1998. İstifadə tarixi:2015-03-02.[ölü keçid]
- Aslan ASLANOV, Tural RZAYEV, AzərTAc-ın xüsusi müxbirləri (28.06.2002). "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Türkiyəyə işgüzar səfəri". Azərbaycan qəzetinin saytı (azərb.). azerbaijan-news.az. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- (PDF). Prezident Kitabxanasının saytı (azərb.). preslib.az. 2016-03-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi:2015-03-01.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-22 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-22 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- Aslan ASLANOV, Tural RZAYEV, AzərTAc-ın xüsusi müxbirləri (28.06.2002). "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Türkiyəyə işgüzar səfəri". Azərbaycan qəzetinin saytı (azərb.). azerbaijan-news.az. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı
- "Türk Dünyasına Hizmet Ödülü"
- AzərTAc (27.01.1998). "Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev TÜRKSAV-ın "Türk dünyasına xidmət" mükafatına layiq görülmüşdür". Azərbaycan qəzetinin saytı (azərb.). azerbaijan-news.az. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- AzərTAc (14.05.1998). "Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Saratovda yaşayan həmyerlimizi qəbul etmişdir". Azərbaycan qəzetinin saytı (azərb.). azerbaijan-news.az. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- AzərTAc (06.09.1998). "Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevə Türkiyənin ən yüksək üç mükafatı təqdim edilmişdir". Azərbaycan qəzetinin saytı (azərb.). azerbaijan-news.az. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- Uğur KAYAN (08.12.2000). (türk). 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi:2015-03-01.
- AzərTAc (25.03.2003). "Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Türkiyənin ən nüfuzlu və məşhur "Siyasət" jurnalının "İlin dövlət adamı mükafatı"na layiq görülmüşdür". Xalq qəzetinin saytı (azərb.). xalqqazeti.com. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- AzərTAc (22.01.1999). "Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev XX əsrin görkəmli xadimidir". Azərbaycan qəzetinin saytı (azərb.). azerbaijan-news.az. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-03-01.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinın saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-03-01.
- Mesut Çevikalp (16.10.2002). . Zaman qəzetinin saytı (azərb.). zaman.com.tr. İstifadə tarixi:2015-03-02.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2016-04-12 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2016-04-12 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- [[[:tr:Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı]] "Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı"] (#bad_url) (türk). tr.wikipedia.org. İstifadə tarixi:2015-02-10.
- Aslan Aslanov, AzərTAc-ın xüsusi müxbiri (06.05.1997). "Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin Türkiyəyə rəsmi səfəri". Xalq qəzetinin saytı (azərb.). xalqqazeti.com. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-03-01.
- "Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Türkiyənin Ərzurum Universitetinin fəxri doktoru adına layiq görülmüşdür". Azərbaycan qəzetinin saytı (azərb.). azerbaijan-news.az. 03.05.1998. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-22.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-22.
- "Dinin ən birinci məqsədi insanlar arasında sülh yaratmaqdır". Respublika qəzetinin saytı (azərb.). respublica-news.az. 30.05.2001. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-10.
- . President.az saytı (azərb.). president.az. 2015-03-15 tarixində . İstifadə tarixi:2015-03-02.
- "Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev ABŞ-ın Linkoln Universitetinin fəxri doktoru adına layiq görülmüşdür". Xalq qəzetinin saytı (azərb.). xalqqazeti.com. 15.04.2003. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-22 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-23.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2016-04-13 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-22.
- Jak ŞİRAK, Fransa Respublikasının prezidenti (10.05.2003). "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti zati-aliləri cənab Heydər Əliyevə". Respublika qəzetinin saytı (azərb.). respublica-news.az. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mətbuat xidmətinin məlumatı". Respublika qəzetinin saytı (azərb.). respublica-news.az. 11.05.2003. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- AzərTAc (16.05.2003). "Azərbaycan Prezidenti Lev Tolstoy adına beynəlxalq qızıl medalla təltif olunmuşdur". Xalq qəzetinin saytı (azərb.). xalqqazeti.com. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-22 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-22.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-21 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-26.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2016-04-12 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-26.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-10.
- . Heydər Əliyev İrsini Araşdırma Mərkəzinin saytı (azərb.). aliyevheritage.org. 2015-03-22 tarixində . İstifadə tarixi:2015-03-02.
- . Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin saytı (azərb.). qafqazislam.com. 2014-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi:2015-02-10.
- Naxçıvan ensiklopediyası. Bakı, Elm, 2002. səh. 141.
- [[[Ömər Eldarov]] "Ömər Eldarov"] (#bad_url) (azərb.). az.wikipedia.org. İstifadə tarixi:2015-02-10.
- . AzərTAc-ın saytı (azərb.). azertag.az. 07.02.2008. 2017-03-03 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-10.
- . AzərTAc-ın saytı (azərb.). azertag.az. 12.07.2006. 2017-03-03 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-10.
- . President.az saytı (azərb.). president.az. 08.06.2011. 2015-10-05 tarixində . İstifadə tarixi:2015-02-10.
- (PDF). 2016-03-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi:2015-02-09.
Vikianbarda Heydər Əliyev ilə əlaqəli mediafayllar var.
Vikimənbədə Heydər Əliyev ilə əlaqəli məlumatlar var.
Vikisitatda Heydər Əliyev ilə əlaqəli məlumatlar var.
- 2016-03-04 at the Wayback Machine
- 2015-04-18 at the Wayback Machine
- 2013-04-28 at WebCite
- 2015-05-12 at the Wayback Machine
